Kırmızı et tüketimi Kurban Bayramı ile bir arada artış göstermektedir. Artan et tüketimine tatlı ve şekerinde eklenmesi sıhhatinizi olumsuz tarafta etkileyebilir.
Bayram sürecine uzun tatil günleri de eklenince, kırmızı et tüketiminin sıklığının ve ölçüsünün olağan vakit içindera göre artışı, beslenme konusunda dikkat edilmesi gerekenlerinin altını çizerek daha da bariz bir biçimde gündeme getiriyor. Sağlıklı beslenme prensiplerine bakılırsa etin denetimli bir biçimde tüketimi ve pişirme metotları bu vakitte ekstra değer kazanıyor.
Kurban Bayramı’nda et tüketirken dikkat edilmesi gerekenler
– Sindirimi sıkıntı olan protein kaynağı kırmızı etin, bilhassa yağsız bölgelerinden tercih edilmesi, kısıtlı ve denetimli ölçüde tüketilmesi en kıymetli ikazların başında geliyor. Bilhassa kalp-damar hastalığı, diyabet (şeker hastalığı) ve yüksek tansiyonu olan bireylerin bunu kesinlikle dikkate alması gerekiyor.
– Kurban etlerinin yeni kesim olmasından dolayı sert olması, hem pişirmede tıpkı vakitte sindirimde zorluğa yol açabileceği için, bilhassa mide-bağırsak hastalığı olan bireylerin kurban etlerini çabucak tüketmemesi bekleme şartlarına uygun bir vakitten daha sonra tüketmesi daha doğrudur.
– Kesim yapılan etlerin tüketimi için birkaç gün buzdolabında bekletilmesi ondan sonrasında, haşlama ya da ızgarada pişirme sistemiyle tüketilmesi sağlıklı beslenme için daha uygundur.
– Kurban Bayramında en epeyce tercih edilen kavurma etinin tadımlık ve keyif verecek porsiyonlarda abartıdan uzak olarak tüketilmesine ihtimam gösterilmelidir.
– Kızartma, yağda kavurma, tandır, yüksek ateşte mangal vb. pişirme biçimlerinin midede oluşabilecek rahatsızlıklara karşı risk faktörü oluşturması beklenen olacağı için tercih edilmemeli ya da en az tercih edilmelidir.
– Etlerin pişerken içine ayrıyeten yağ ek edilmemesi, kendi yağında pişirilmesi değerlidir. Bilhassa kuyruk yağı yahut tereyağı kullanmasından kaçınılması daha uygun olur.
– Pişirilirken, etle ateş içindeki usulün eti çiğ bırakmayacak ya da yakmayacak biçimde ayarlanması sindirim sistemi için fazlaca değerlidir. Kimi hastalıkların çiğ yahut az pişmiş, ya da fazla yanmış (kömürleşmiş) etin yenmesiyle bulaştığı unutulmamalıdır.
– Et menülerinin yanında mevsimine uygun olarak zerzevat ve salataların hazırlanması hem yemeklere zenginlik katacak birebir vakitte çok et tüketimine karşı sağlıklı ve istikrarlı bir beslenme sunacaktır.
– Kurban etlerinin yanlışsız tüketilmesi ve besin bedelinin kaybolmaması ya da bedenimize ziyan vermemesi için yanlışsız şartlarda saklanması, korunması da şayet olmazsa olmazımız. Bunun ortasında pişirme öncesi buzdolabı poşetlerine ve yağlı kağıtlara sarılarak saklanma yapılması, tüketilelecek kadar kullanıma hazır porsiyonlar halinde hazırlanması değerlidir.
Kırmızı et ve işlenmiş et ile kanser riski içindeki alaka incelendiği ve Lancet mecmuasında yayınlanan makalede işlenmiş etin kanserojen olduğu ve kırmızı etin ise mümkün kanserojenik tesir taşıdığı belirtilmektedir. Dana eti, koyun eti, kuzu eti, keçi eti kırmızı et kümesine giren et cinsleridir. İşlenmiş et ise kırmızı etin raf ömrünü uzatmak ve aromasını artırmak için çeşitli baharatlar ya da sistemler yoluyla yapılmaktadır. Jambon, sucuk, salam, sosis üzere eserler bu kümeye girmektedir.
Bugüne kadar yapılan çalışmalara göre, yüksek ölçüde kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi ile mide ve kolon rektum kanserleri içindeki bağlantı incelenmiş ve işlenmiş etin kırmızı etten daha fazla kansere niye olabileceği belirtilmiştir. Bu niçinle işlenmiş et ‘kesin, şüphesiz’; kırmızı et ‘muhtemel, olası’ sınıflandırmaları içerisinde yer almıştır.
Örneğin işlenmiş ve tütsülenmiş et birebir kümede olmasına karşın, tütsülenmiş et tüketiminin işlenmiş ete nazaran her yıl 6 kat daha fazla kansere yol açtığı belirtilmektedir. Bilhassa kırmızı etin kansere niye olup olmadığı tam olarak anlaşılmasa da, etin yüksek sıcaklıklarda pişirilmesi yahut başka sürece hallerine başvurulmasının oksidatif gerilim ve DNA hasarına niye olurak kansere yol açabileceği belirtilmektedir. Kırmızı etlerin yüksek sıcaklıklarda pişirilmesinin (mesela kızartma yahut mangalda pişirmenin) kanser riskinin artmasına katkıda bulunduğu düşünülmektedir
Tüm bu teklifler yapılırken kırmızı etin kaliteli bir protein kaynağı, demir, çinko ve selenyum üzere minerallerden ve B12 vitamininden güçlü bir besin olarak yer alması gerektiği de unutulmamalıdır.
Bayram sürecine uzun tatil günleri de eklenince, kırmızı et tüketiminin sıklığının ve ölçüsünün olağan vakit içindera göre artışı, beslenme konusunda dikkat edilmesi gerekenlerinin altını çizerek daha da bariz bir biçimde gündeme getiriyor. Sağlıklı beslenme prensiplerine bakılırsa etin denetimli bir biçimde tüketimi ve pişirme metotları bu vakitte ekstra değer kazanıyor.
Kurban Bayramı’nda et tüketirken dikkat edilmesi gerekenler
– Sindirimi sıkıntı olan protein kaynağı kırmızı etin, bilhassa yağsız bölgelerinden tercih edilmesi, kısıtlı ve denetimli ölçüde tüketilmesi en kıymetli ikazların başında geliyor. Bilhassa kalp-damar hastalığı, diyabet (şeker hastalığı) ve yüksek tansiyonu olan bireylerin bunu kesinlikle dikkate alması gerekiyor.
– Kurban etlerinin yeni kesim olmasından dolayı sert olması, hem pişirmede tıpkı vakitte sindirimde zorluğa yol açabileceği için, bilhassa mide-bağırsak hastalığı olan bireylerin kurban etlerini çabucak tüketmemesi bekleme şartlarına uygun bir vakitten daha sonra tüketmesi daha doğrudur.
– Kesim yapılan etlerin tüketimi için birkaç gün buzdolabında bekletilmesi ondan sonrasında, haşlama ya da ızgarada pişirme sistemiyle tüketilmesi sağlıklı beslenme için daha uygundur.
– Kurban Bayramında en epeyce tercih edilen kavurma etinin tadımlık ve keyif verecek porsiyonlarda abartıdan uzak olarak tüketilmesine ihtimam gösterilmelidir.
– Kızartma, yağda kavurma, tandır, yüksek ateşte mangal vb. pişirme biçimlerinin midede oluşabilecek rahatsızlıklara karşı risk faktörü oluşturması beklenen olacağı için tercih edilmemeli ya da en az tercih edilmelidir.
– Etlerin pişerken içine ayrıyeten yağ ek edilmemesi, kendi yağında pişirilmesi değerlidir. Bilhassa kuyruk yağı yahut tereyağı kullanmasından kaçınılması daha uygun olur.
– Pişirilirken, etle ateş içindeki usulün eti çiğ bırakmayacak ya da yakmayacak biçimde ayarlanması sindirim sistemi için fazlaca değerlidir. Kimi hastalıkların çiğ yahut az pişmiş, ya da fazla yanmış (kömürleşmiş) etin yenmesiyle bulaştığı unutulmamalıdır.
– Et menülerinin yanında mevsimine uygun olarak zerzevat ve salataların hazırlanması hem yemeklere zenginlik katacak birebir vakitte çok et tüketimine karşı sağlıklı ve istikrarlı bir beslenme sunacaktır.
– Kurban etlerinin yanlışsız tüketilmesi ve besin bedelinin kaybolmaması ya da bedenimize ziyan vermemesi için yanlışsız şartlarda saklanması, korunması da şayet olmazsa olmazımız. Bunun ortasında pişirme öncesi buzdolabı poşetlerine ve yağlı kağıtlara sarılarak saklanma yapılması, tüketilelecek kadar kullanıma hazır porsiyonlar halinde hazırlanması değerlidir.
Kırmızı et ve işlenmiş et ile kanser riski içindeki alaka incelendiği ve Lancet mecmuasında yayınlanan makalede işlenmiş etin kanserojen olduğu ve kırmızı etin ise mümkün kanserojenik tesir taşıdığı belirtilmektedir. Dana eti, koyun eti, kuzu eti, keçi eti kırmızı et kümesine giren et cinsleridir. İşlenmiş et ise kırmızı etin raf ömrünü uzatmak ve aromasını artırmak için çeşitli baharatlar ya da sistemler yoluyla yapılmaktadır. Jambon, sucuk, salam, sosis üzere eserler bu kümeye girmektedir.
Bugüne kadar yapılan çalışmalara göre, yüksek ölçüde kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi ile mide ve kolon rektum kanserleri içindeki bağlantı incelenmiş ve işlenmiş etin kırmızı etten daha fazla kansere niye olabileceği belirtilmiştir. Bu niçinle işlenmiş et ‘kesin, şüphesiz’; kırmızı et ‘muhtemel, olası’ sınıflandırmaları içerisinde yer almıştır.
Örneğin işlenmiş ve tütsülenmiş et birebir kümede olmasına karşın, tütsülenmiş et tüketiminin işlenmiş ete nazaran her yıl 6 kat daha fazla kansere yol açtığı belirtilmektedir. Bilhassa kırmızı etin kansere niye olup olmadığı tam olarak anlaşılmasa da, etin yüksek sıcaklıklarda pişirilmesi yahut başka sürece hallerine başvurulmasının oksidatif gerilim ve DNA hasarına niye olurak kansere yol açabileceği belirtilmektedir. Kırmızı etlerin yüksek sıcaklıklarda pişirilmesinin (mesela kızartma yahut mangalda pişirmenin) kanser riskinin artmasına katkıda bulunduğu düşünülmektedir
Tüm bu teklifler yapılırken kırmızı etin kaliteli bir protein kaynağı, demir, çinko ve selenyum üzere minerallerden ve B12 vitamininden güçlü bir besin olarak yer alması gerektiği de unutulmamalıdır.