Periodontoloji, dişleri çevreleyen yumuşak ve sert dokuların iltihabi hastalıkları ve bunların tedavisi ile ilgilenen bir diş hekimliği kısmıdır. Dişlerimiz çene kemiklerinde, kemiğin alveoler çıkıntı denilen kısmının içine gömülüdürler. Lakin dişler kemiğe direkt olarak bağlanmazlar. Alveol kemiği ile dişin kök yüzeyi içinde, liflerden oluşan fibroelastik bir doku vardır. Bu doku “periodontal ligament” ismini alır ve arabalardaki amortisör üzere fonksiyon gorerek, dişler üzerine gelen işlevsel kuvvetlerin çene kemiklerine yumuşatılarak iletilmesini sağlar. Bu yapıların üzerini dişeti ve ağız mukozası örter. Dişleri çevreleyen tüm bu dokular “periodontal dokular” olarak isimlendirilir.
Sağlıklı Dişeti Ve Periodontal Dokular
Sağlıklı dişeti; açık pembe renkte, mat, diş ile birleştiği yerde bıçak sırtı üzere sonlanan, kurutularak çıplak göz ile bakıldığında yüzeyinde portakal kabuğunu andıran pütürler görülen bir dokudur. Fırçalarken yahut yemek yerkn kanamaz. Sağlıklı dişeti dişi boyun bölgesinde bir yaka üzere sarar ve burada dişi çevreleyen bir oluk meydana getirir. “Dişeti oluğu” denilen bu yapı, hastalanan dokuda derinleşir ve dişhekiminin hastalığı teşhis etmesinde ve tedavi yaklaşımını saptamasında belirleyici rol oynar.
Hastalıklı Diş Eti
Periodontal dokular, dişlerin üzerini kaplayan ve “mikrobiyal dental plak” ismi verilen birikinti niçiniyle iltihaplanır. Mikrobiyal dental plak; ağızda bulunan bakterilerden, epitel ve öbür hücre döküntülerinden, çeşitli tükürük proteinlerden ve besin artıklarından oluşan kompleks bir yapıdır. Plağın dişlerin üzerini kaplaması fizyolojik bir müddetç olup, önüne geçilmesi mümkün değildir. Birinci bir kaç saat zararsız olan plak aşikâr bir kalınlığa ulaşınca, ortasındaki bakteriler iltihaba niye olan toksik unsurlar sentezlemeye başlarlar. Periodontal hastalıkların çoğunluğu kronik iltihabi hastalıklardır ve epeyce ileri etaplara gelmeden, ağrı üzere farkedilebilir belirtiler vermezler. Bu bağlamda periodontal hastalıklar, hayli uzun yıllar boyunca ağızda mevcut olup kayda paha bir belirti vermeksizin ilerleyebilirler ve diş kaybına yol açarlar.
Dişeti kanaması, periodontal hastalıkların her basamağında görülen şimdi tek belirtidir. İltihabın erken periyotlarında üstte kelamı edilen dokulardan yalnızca dişetinin sıhhati bozulur. Bu kademede hastalık “gingivitis” ismini alır. İltihap dişeti seviyesinden öteki periodontal dokulara geçince, periodontal ligament ve alveol kemiği de etkilenir. Dişin etrafını saran alveol kemiği erimeye başlar. Bu formuyla hastalık “periodontitis” ismini alır. Periodontitis dişlerin etrafında abseler oluşmasına, dişlerin sallanmasına ve kaybına yol açar.
Diş Taşı Nedir?
Diştaşı (tartar), mikrobiyal dental plağın dişler üzerinden uzaklaştırılmaması halinde kalsifiye olması (kireçlenmesi) ile oluşan sert birikintilerdir. Plak kalsifiye olunca ortasındaki bakteriler etkinliklerini kaybederler ve hastalık yapan toksinleri sentezleyemezler. Lakin bu her ne kadar dişetinin sıhhatini korur üzere görünüyorsa da, olay sanıldığı üzere değildir. Diştaşı, girintili çıkıntılı bir yüzeye sahip olduğundan, yeni oluşan plağın tutunması için uygun bir ortam oluşturur. Üstelik diştaşının üzerinde biriken plak artık diş fırçası ve diş ipi ile uzaklaştırılamadığından, bir süre daha sonra kalsifiye olarak altındaki taşın bir kesimi haline gelir. Diştaşı bu türlü birikmeye devam eder. Sonuç, o bölgede iltihabın belirtilerinin daha şiddetli bir formda ortaya çıkmasıdır.
Gingivitis Tedavisi
Gingivitisin epey erken periyotlarında, hastanın ağız hijyen standardının yükseltmesi ve bir profesyonel tarafınca mikrobiyal dental plak denetimi ile ilgili bilgilendirilmesi, hastalığın tedavisi için kâfi olabilir. Yerleşmiş gingivitisin tedavisi diş yüzeyi paklığı (diştaşı paklığı = detartraj) ile yapılır. En az iki seans süren bu tedavide, tüm periodontal hastalıkların tedavisinde olduğu üzere hastanın ağız hijyen standardının yükseltilmesi amaçlanır.
Periodontitis
Dişetinde başlayan kronik iltihabın periodontal ligament ve alveol kemiğine geçmesi ile başlar. Artık yumuşak ve sert doku yıkımı başlamıştır. Dişeti oluğu, dişetinin şişmesi ve alveol kemiğinin erimesi ile derinleşmiş, dişin etrafında bir “cep” oluşturarak bakterilerin çoğalması için uygun bir ortam haline gelmiştir. Dokulardaki bu yapısal değişiklik “periodontal cep” diye isimlendirilir. Periodontal cebin varlığı ve derinliği, diş doktorunun teşhis ve tedavisinde yardımcı olan birer klinik kriterdir. Radyografi (röntgen filmleri) de periodontitisin teşhisinde ve tedavi planlamasında vazgeçilmez bir yardımcı yoldur. Periodontitis, kimi seçkin formları haricinde, epey yavaş ilerleyen bir hastalıktır. Uzun yıllar sinsice varlığını sürdürebilir. Tüm bu vakit ortasında, lenf ve kan yoluyla yayılarak, tüm bedeni ve kıymetli organları etkileyen bir enfeksiyon odağı olma özelliği taşır.
Ağızda üzücü koku, dişetinde vakit zaman kanama görülebilir. Periodontitis ilerledikçe dişeti çekilmeleri meydana gelebilir. Bu; dişlerde soğuk, sıcak üzere uyaranlarla hassasiyet meydana gelmesi kararınu doğurabilir.
Periodontitis Tedavisi
Periodontitisin tedavisinde amaçlanan, yumuşak ve sert dokunun hastalık niçiniyle ortadan kalkmasıyla meydana gelmiş yapısal bozukluğun düzeltilmesidir. Kimi istisnalar haricinde, kaybedilmiş dokunun geri kazanılması mümkün değildir. Periodontal dokuların sıhhatinin kazanılması, sağlıklı dokulardaki yapısal alakayı kaybedilmiş doku düzeyinde bir daha oluşturmakla mümkün olmaktadır. Bu gayeyle, periodontal cebin sığlaştırılması ve alveol kemiğindeki deformelerin düzeltilmesi gerekir. Tedavi kararında, hastanın daha rahat temizleyebileceği bir yapı elde edilmiş olur.
Periodontitisin tedavisinde de hastanın ağız hijyen stadardının yükseltilmesi birinci derecede değer taşır. Tedaviden daha sonra kazanılan sıhhatin korunması da lakin bu türlü mümkündür. Diş tabibi diş yüzeyi paklığı ile tedaviye başlar. Bir kaç seans süren bu tedaviyi, diş kök yüzeylerinin kürete edilmesi süreci takip eder. Periodontitisin erken etaplarında bu tedaviler dokuların sıhhatine kavuşması için kâfi olabilir.
Hastalığın daha ilerlemiş formlarında cerrahi müdahale gerekir. Periodontal cebin eliminasyonu ve hastalık kararı meydana gelmiş kemik deformelerinin düzeltilmesi için cerrahi operasyonlar yapılır. Kemikteki deformasyonun formuna bakılırsa, kaybedilmiş kemiğin bir kısmının geri kazanılmasına mümkün kılabilecek kimi teknikler bu basamakta uygulanabilir. Ağızda tutulması mümkün olmayan dişlerin çekimi, ilerlemiş olaylarda tedavi planının bir kesimi olabilir.
Periodontal Hastalıklardan Nasıl Korunulur?
Gerek periodontal hastalıklardan gerekse diş çürüklerinden korunmanın en aktif ve ekonomik yolu, konutta yapılan gündelik ağız bakımıdır. Gündelik ağız bakımı, mikrobiyal dental plağın dişlerin ve sabit protezlerin üzerinden uzaklaştırılmasıdır. Mikrobiyal dental plak, oluşmasını takip eden 8-10 saat ortasında olgunlaşır ve içeriğindeki bakteriler periodontal hastalığa niye olacak toksinleri üretmeye başlarlar. Bu niçinle, ülkü diş fırçalama sıklığı, 8 saatte bir, öbür bir deyişle günde üç keredir. Lakin günde iki sefer yapılan aktif bir fırçalamanın, dişeti ve öteki periodontal dokuları iltihaplanmaktan muhafazaya yettiği saptanmıştır.
Diş ipi kullanması gündelik ağız bakımının ayrılmaz bir kesimidir ve fırça ile ulaşılamayan diş yüzeylerinden mikrobiyal dental plağın uzaklaştırılmasını sağlar. Ağzında sabit köprü protezleri taşıyan hastaların kullanımı için tasarlanmış özel diş ipleri de mevcuttur. Ayrıyeten, “dişler ortası fırçalar”, “ağız duşları” birtakım durumlarda diş doktorunuzun önereceği başka temizleme araçlarıdır.
Diş doktorunuzun 6 ayda bir sistemli olarak ziyaret edilmesi, dişlerde ve periodontal dokularda oluşabilecek sıkıntıların erken safhada teşhisini mümkün kılacaktır.
Sağlıklı Dişeti Ve Periodontal Dokular
Sağlıklı dişeti; açık pembe renkte, mat, diş ile birleştiği yerde bıçak sırtı üzere sonlanan, kurutularak çıplak göz ile bakıldığında yüzeyinde portakal kabuğunu andıran pütürler görülen bir dokudur. Fırçalarken yahut yemek yerkn kanamaz. Sağlıklı dişeti dişi boyun bölgesinde bir yaka üzere sarar ve burada dişi çevreleyen bir oluk meydana getirir. “Dişeti oluğu” denilen bu yapı, hastalanan dokuda derinleşir ve dişhekiminin hastalığı teşhis etmesinde ve tedavi yaklaşımını saptamasında belirleyici rol oynar.
Hastalıklı Diş Eti
Periodontal dokular, dişlerin üzerini kaplayan ve “mikrobiyal dental plak” ismi verilen birikinti niçiniyle iltihaplanır. Mikrobiyal dental plak; ağızda bulunan bakterilerden, epitel ve öbür hücre döküntülerinden, çeşitli tükürük proteinlerden ve besin artıklarından oluşan kompleks bir yapıdır. Plağın dişlerin üzerini kaplaması fizyolojik bir müddetç olup, önüne geçilmesi mümkün değildir. Birinci bir kaç saat zararsız olan plak aşikâr bir kalınlığa ulaşınca, ortasındaki bakteriler iltihaba niye olan toksik unsurlar sentezlemeye başlarlar. Periodontal hastalıkların çoğunluğu kronik iltihabi hastalıklardır ve epeyce ileri etaplara gelmeden, ağrı üzere farkedilebilir belirtiler vermezler. Bu bağlamda periodontal hastalıklar, hayli uzun yıllar boyunca ağızda mevcut olup kayda paha bir belirti vermeksizin ilerleyebilirler ve diş kaybına yol açarlar.
Dişeti kanaması, periodontal hastalıkların her basamağında görülen şimdi tek belirtidir. İltihabın erken periyotlarında üstte kelamı edilen dokulardan yalnızca dişetinin sıhhati bozulur. Bu kademede hastalık “gingivitis” ismini alır. İltihap dişeti seviyesinden öteki periodontal dokulara geçince, periodontal ligament ve alveol kemiği de etkilenir. Dişin etrafını saran alveol kemiği erimeye başlar. Bu formuyla hastalık “periodontitis” ismini alır. Periodontitis dişlerin etrafında abseler oluşmasına, dişlerin sallanmasına ve kaybına yol açar.
Diş Taşı Nedir?
Diştaşı (tartar), mikrobiyal dental plağın dişler üzerinden uzaklaştırılmaması halinde kalsifiye olması (kireçlenmesi) ile oluşan sert birikintilerdir. Plak kalsifiye olunca ortasındaki bakteriler etkinliklerini kaybederler ve hastalık yapan toksinleri sentezleyemezler. Lakin bu her ne kadar dişetinin sıhhatini korur üzere görünüyorsa da, olay sanıldığı üzere değildir. Diştaşı, girintili çıkıntılı bir yüzeye sahip olduğundan, yeni oluşan plağın tutunması için uygun bir ortam oluşturur. Üstelik diştaşının üzerinde biriken plak artık diş fırçası ve diş ipi ile uzaklaştırılamadığından, bir süre daha sonra kalsifiye olarak altındaki taşın bir kesimi haline gelir. Diştaşı bu türlü birikmeye devam eder. Sonuç, o bölgede iltihabın belirtilerinin daha şiddetli bir formda ortaya çıkmasıdır.
Gingivitis Tedavisi
Gingivitisin epey erken periyotlarında, hastanın ağız hijyen standardının yükseltmesi ve bir profesyonel tarafınca mikrobiyal dental plak denetimi ile ilgili bilgilendirilmesi, hastalığın tedavisi için kâfi olabilir. Yerleşmiş gingivitisin tedavisi diş yüzeyi paklığı (diştaşı paklığı = detartraj) ile yapılır. En az iki seans süren bu tedavide, tüm periodontal hastalıkların tedavisinde olduğu üzere hastanın ağız hijyen standardının yükseltilmesi amaçlanır.
Periodontitis
Dişetinde başlayan kronik iltihabın periodontal ligament ve alveol kemiğine geçmesi ile başlar. Artık yumuşak ve sert doku yıkımı başlamıştır. Dişeti oluğu, dişetinin şişmesi ve alveol kemiğinin erimesi ile derinleşmiş, dişin etrafında bir “cep” oluşturarak bakterilerin çoğalması için uygun bir ortam haline gelmiştir. Dokulardaki bu yapısal değişiklik “periodontal cep” diye isimlendirilir. Periodontal cebin varlığı ve derinliği, diş doktorunun teşhis ve tedavisinde yardımcı olan birer klinik kriterdir. Radyografi (röntgen filmleri) de periodontitisin teşhisinde ve tedavi planlamasında vazgeçilmez bir yardımcı yoldur. Periodontitis, kimi seçkin formları haricinde, epey yavaş ilerleyen bir hastalıktır. Uzun yıllar sinsice varlığını sürdürebilir. Tüm bu vakit ortasında, lenf ve kan yoluyla yayılarak, tüm bedeni ve kıymetli organları etkileyen bir enfeksiyon odağı olma özelliği taşır.
Ağızda üzücü koku, dişetinde vakit zaman kanama görülebilir. Periodontitis ilerledikçe dişeti çekilmeleri meydana gelebilir. Bu; dişlerde soğuk, sıcak üzere uyaranlarla hassasiyet meydana gelmesi kararınu doğurabilir.
Periodontitis Tedavisi
Periodontitisin tedavisinde amaçlanan, yumuşak ve sert dokunun hastalık niçiniyle ortadan kalkmasıyla meydana gelmiş yapısal bozukluğun düzeltilmesidir. Kimi istisnalar haricinde, kaybedilmiş dokunun geri kazanılması mümkün değildir. Periodontal dokuların sıhhatinin kazanılması, sağlıklı dokulardaki yapısal alakayı kaybedilmiş doku düzeyinde bir daha oluşturmakla mümkün olmaktadır. Bu gayeyle, periodontal cebin sığlaştırılması ve alveol kemiğindeki deformelerin düzeltilmesi gerekir. Tedavi kararında, hastanın daha rahat temizleyebileceği bir yapı elde edilmiş olur.
Periodontitisin tedavisinde de hastanın ağız hijyen stadardının yükseltilmesi birinci derecede değer taşır. Tedaviden daha sonra kazanılan sıhhatin korunması da lakin bu türlü mümkündür. Diş tabibi diş yüzeyi paklığı ile tedaviye başlar. Bir kaç seans süren bu tedaviyi, diş kök yüzeylerinin kürete edilmesi süreci takip eder. Periodontitisin erken etaplarında bu tedaviler dokuların sıhhatine kavuşması için kâfi olabilir.
Hastalığın daha ilerlemiş formlarında cerrahi müdahale gerekir. Periodontal cebin eliminasyonu ve hastalık kararı meydana gelmiş kemik deformelerinin düzeltilmesi için cerrahi operasyonlar yapılır. Kemikteki deformasyonun formuna bakılırsa, kaybedilmiş kemiğin bir kısmının geri kazanılmasına mümkün kılabilecek kimi teknikler bu basamakta uygulanabilir. Ağızda tutulması mümkün olmayan dişlerin çekimi, ilerlemiş olaylarda tedavi planının bir kesimi olabilir.
Periodontal Hastalıklardan Nasıl Korunulur?
Gerek periodontal hastalıklardan gerekse diş çürüklerinden korunmanın en aktif ve ekonomik yolu, konutta yapılan gündelik ağız bakımıdır. Gündelik ağız bakımı, mikrobiyal dental plağın dişlerin ve sabit protezlerin üzerinden uzaklaştırılmasıdır. Mikrobiyal dental plak, oluşmasını takip eden 8-10 saat ortasında olgunlaşır ve içeriğindeki bakteriler periodontal hastalığa niye olacak toksinleri üretmeye başlarlar. Bu niçinle, ülkü diş fırçalama sıklığı, 8 saatte bir, öbür bir deyişle günde üç keredir. Lakin günde iki sefer yapılan aktif bir fırçalamanın, dişeti ve öteki periodontal dokuları iltihaplanmaktan muhafazaya yettiği saptanmıştır.
Diş ipi kullanması gündelik ağız bakımının ayrılmaz bir kesimidir ve fırça ile ulaşılamayan diş yüzeylerinden mikrobiyal dental plağın uzaklaştırılmasını sağlar. Ağzında sabit köprü protezleri taşıyan hastaların kullanımı için tasarlanmış özel diş ipleri de mevcuttur. Ayrıyeten, “dişler ortası fırçalar”, “ağız duşları” birtakım durumlarda diş doktorunuzun önereceği başka temizleme araçlarıdır.
Diş doktorunuzun 6 ayda bir sistemli olarak ziyaret edilmesi, dişlerde ve periodontal dokularda oluşabilecek sıkıntıların erken safhada teşhisini mümkün kılacaktır.