Beykozlu
New member
1999 yılında hayatını kaybeden direktör Stanley Kubrick, bazılarına bakılırsa dünyanın gelmiş geçmiş en uygun direktörü ve yaptığı her sineması klasikleşen mükemmeliyetçi bir deha. Efsane direktörün “Clockwork Orange” (Otomatik Portakal) sinemasının 50’nci yıldönümünde, başrol oyuncusu Malcolm Mcdowell ile imajlı olarak konuştuk ve ondan Kubrick’in çalışma tarzını dinledim.
◊ Nereden bağlanıyorsunuz?
– Kaliforniya’dan. Santa Barbara yakınlarından, Ojai’den bağlanıyorum.
◊ Bir klasik olan “Clockwork Orange”ın 50’nci yıl dönümü… Kubrick ile çalışmak profesyonel olarak sizi nasıl etkiledi?
– Sinemanın sonunda kurguda fikir ayrılıklarımız, hoşuma gitmeyen şeyler oldu. Ancak onunla sineması çekmek şahane bir tecrübeydi, Stanley’le çalışmayı fazlaca sevdim, onu fazlaca sevdim. Benim üzere genç bir oyuncu için olağanüstü bir tecrübeydi. Birinci çıktığında sinemadaki şiddetle ilgili o kadar büyük bir düzensizlik vardı ki, yaptığımız tüm işler bu karmaşanın ortasında kaybolmuştu. Ruhsal olarak rahatsız edici bir sinemaydı, buna kuşku yok. Anthony Burgess şahane bir roman yazdı ve Stanley onu zekice beyazperdeye uyarladı. Bu epey sık olmaz. Ekseriyetle kusursuz romanlar uyarlama sırasında bir yerlerde bir biçimde manasını yitirir. Biraz vakit aldı sineması anlamak ancak geç olması, hiç olmamasından daha güzel.
KOSTÜMÜN TUHAF KISSASI
◊ Karakteriniz Alex’in kostümü 50 yıl daha sonra bile hâlâ Cadılar Bayramı’nın en tanınan kostümlerinden. Karakterin manzarasına nasıl karar verdiniz?
– Bunu sormana epey sevindim zira kostümün öyküsü var. Çekime başlamadan evvel, haftada iki yahut üç defa Stanley’in konutuna giderdim. Bir gün beni otomobilime kadar getirdi ve “karakterin ne giyeceği hakkında düşünüyor musun” dedi… “Bilmiyorum” dedim. “Neyin var yanında” dedi. “Sadece kot pantolon ve tişörtüm var, otomobilde da kriket gereçlerim var” dedim. Bana, “kriket kıyafetini giy” dedi. Özel bölgeleri koruyan kısım için, “bu ne” dedi? “Özel bölgeler için” dedim. Güldü, daha sonra “pantolonun üstüne giy” dedi. bir süre daha sonra Bebas’ta bir mağazada kasanın yanında duran bir metrelik kirpik gördüm. Latife olarak düşündüm, aldım Stanley’e getirdim, zira komikti. Stanley’e verdim, baktı ve bana taktı. Beni tek gözle, iki gözle fotoğrafladı, o şeyi takmak tuhaftı açıkçası. Sonraki gün aradı ve fotoğraflara baktığını söylemiş oldu. Tek beğenilen olan kirpiğin tuhaf olduğunu ancak o tuhaflığın ne olduğunun anlaşılmadığını söylemiş oldu. Karakterin imgesi bu türlü ortaya çıktı.
Stanley Kubrick’in, Anthony Burgess’in romanından uyarladığı “Otomatik Portakal”, 1972’de dört kısımda Oscar’a aday gösterildi.
◊ Sinemanın mesleğinize tesirini nasıl değerlendiriyorsunuz?
– Bilmiyorum. kimi vakit, ticari olarak muhtemelen vahim kararlar vermişimdir lakin bu biçimdelar verdiğim karar için kesinlikle bir sebep vardır. Mesleğime epeyce süratli başladım, dahi Lindsay Anderson ile çalıştım. Lindsay Anderson, dikkate bedel bir direktör ve arkadaştı. Doğal ki, Stanley de mükemmeldi ve bir dehaydı… Ancak Lindsay daha hümanistti, insan severdi. Stanley, daha fazlaca yeren bir tanesiydi, hicivciydi. Stanley’in insanları epey sevdiğini sanmıyorum, bir biçimde onlara güvenmiyordu. Zıt kutuplardı fakat ikisi de şahane sanatkarlardı. Lindsay ile yaptığım sinemaları fazlaca sevdim, “If”, “O Lucky Man”, “Britannia Hospital” üzere. Stanley “If”i dört sefer izlemiş ve eşi Christiane’e bakarak, “Alex” karakterini bulduğunu söylemiş.
◊ daha sonraki süreç nasıl ilerledi?
– Çekimlere kadar epeyce vakit geçirdik. Sinema izledik. Tuhaf olan ne biliyor musun? Stanley, tüm direktörlerden farklı olarak karakter hakkında hiç konuşmadı. Zira benim karakteri yaratacağımı düşündü. Bir seferinde ona karakteri sorduğumda, bana baktı ve “seni karakteri oynaman için işe aldım” dedi ve çekip gitti. Biraz moralim bozulmuştu lakin daha sonra aslında bana kusursuz bir ikram verdiğini fark ettim, “sen yarat ve göster kendini” dedi. Ben de o denli yaptım.
SANATSAL LAKİN TİCARİ SİNEMA YAPMA MARİFETİ VARDI
◊ Stanley Kubrick ile ilgili aklınızda kalan en besbelli hatıra neydi?
– Sinemadan daha sonra uyuşmazlık yaşadık lakin onunla çalışmak muazzamdı. Stanley, Peter Sellers’ı epey severdi. Oyuncu, Stanley’in seçmesi için ne kadar epeyce şey verirse, o oyuncuyu o kadar epey severdi. Ona latife yapmıştım. “Peter’la çalışmayı sevmene şaşmamalı, zira Peter 40 farklı ses ve karakter yapar, sen içlerinden yalnızca birini seçersin” demiştim. “Evet, muhtemelen bu yüzden epey seviyorum” dedi ve güldü. Stanley, o periyotta çalışan en başarılı sinema direktörüydü. Kışkırtıcı, sanatsal ve beraberinde ticari olabilen sinemalar yaptı. Bu üçü asla bir ortaya gelemezdi. Kubrick kendi başına bir kurumdu. Üretimci, direktör, senaryo yazarıydı fakat bununla birlikte mükemmel bir teknisyendi, kamerayla, lenslerle, ses, ışık her şeyi bilirdi. Direktörden öte her şeyin ve her ayrıntının üstündeydi, her şeyi biliyordu. Oyunculuğu, oyunculara bırakırdı. bir fazlaca insan onun mizah anlayışını bilmiyor. Lakin gülmeye başlarsa, durduramazdı. kimi vakit sette kahkahası sinemada yer almasın diye mendilini ağzına tıkardı. Birkaç sefer şahit oldum mendili ağzındaydı ve gülmekten yanaklarından yaşlar süzülüyordu.
ENDİŞE SİNEMASI İZLEMEYİ SEVMİYORUM
◊ Sizi endişe sinemalarında izlemeyi seviyorum. Sizi bu cinse çeken özel bir şey var mı?
– Dürüst olmak gerekirse hayır. Dehşet sineması izlemeye bayılmıyorum, garip bir biçimde biraz utangacım kaygı sinemalarını izlemeye karşı. Lakin benimki üzere bir yüz olunca, endişe sineması teklifleri geliyor (gülüyor). Endişe sinemaları çekmekten zevk alıyorum, yalnızca seyrederken sahiden zorlanıyorum.
İKİ EFSANEYLE SİNEMA YAPTIM
◊ Yakın vakitte yeni sinemalar yaptım dediniz. Bahseder misiniz?
– Bir tanesi Mark Wahlberg ile “Stu”, nitekim çok hoş bir sinema ve şu anda sinemanın son rötuşları yapılıyor.
◊ Lily Tomlin ve Jane Fonda’yla olan sinemanız?
– Olağanüstü bir öykü ve bu iki efsane var sinemada. Kolejde birlikte olan üç kız hakkında, 60 yıl daha sonra onlardan birinin cenazesindeyiz ve vefat eden benim karım.
◊ Nereden bağlanıyorsunuz?
– Kaliforniya’dan. Santa Barbara yakınlarından, Ojai’den bağlanıyorum.
◊ Bir klasik olan “Clockwork Orange”ın 50’nci yıl dönümü… Kubrick ile çalışmak profesyonel olarak sizi nasıl etkiledi?
– Sinemanın sonunda kurguda fikir ayrılıklarımız, hoşuma gitmeyen şeyler oldu. Ancak onunla sineması çekmek şahane bir tecrübeydi, Stanley’le çalışmayı fazlaca sevdim, onu fazlaca sevdim. Benim üzere genç bir oyuncu için olağanüstü bir tecrübeydi. Birinci çıktığında sinemadaki şiddetle ilgili o kadar büyük bir düzensizlik vardı ki, yaptığımız tüm işler bu karmaşanın ortasında kaybolmuştu. Ruhsal olarak rahatsız edici bir sinemaydı, buna kuşku yok. Anthony Burgess şahane bir roman yazdı ve Stanley onu zekice beyazperdeye uyarladı. Bu epey sık olmaz. Ekseriyetle kusursuz romanlar uyarlama sırasında bir yerlerde bir biçimde manasını yitirir. Biraz vakit aldı sineması anlamak ancak geç olması, hiç olmamasından daha güzel.
KOSTÜMÜN TUHAF KISSASI
◊ Karakteriniz Alex’in kostümü 50 yıl daha sonra bile hâlâ Cadılar Bayramı’nın en tanınan kostümlerinden. Karakterin manzarasına nasıl karar verdiniz?
– Bunu sormana epey sevindim zira kostümün öyküsü var. Çekime başlamadan evvel, haftada iki yahut üç defa Stanley’in konutuna giderdim. Bir gün beni otomobilime kadar getirdi ve “karakterin ne giyeceği hakkında düşünüyor musun” dedi… “Bilmiyorum” dedim. “Neyin var yanında” dedi. “Sadece kot pantolon ve tişörtüm var, otomobilde da kriket gereçlerim var” dedim. Bana, “kriket kıyafetini giy” dedi. Özel bölgeleri koruyan kısım için, “bu ne” dedi? “Özel bölgeler için” dedim. Güldü, daha sonra “pantolonun üstüne giy” dedi. bir süre daha sonra Bebas’ta bir mağazada kasanın yanında duran bir metrelik kirpik gördüm. Latife olarak düşündüm, aldım Stanley’e getirdim, zira komikti. Stanley’e verdim, baktı ve bana taktı. Beni tek gözle, iki gözle fotoğrafladı, o şeyi takmak tuhaftı açıkçası. Sonraki gün aradı ve fotoğraflara baktığını söylemiş oldu. Tek beğenilen olan kirpiğin tuhaf olduğunu ancak o tuhaflığın ne olduğunun anlaşılmadığını söylemiş oldu. Karakterin imgesi bu türlü ortaya çıktı.
Stanley Kubrick’in, Anthony Burgess’in romanından uyarladığı “Otomatik Portakal”, 1972’de dört kısımda Oscar’a aday gösterildi.
◊ Sinemanın mesleğinize tesirini nasıl değerlendiriyorsunuz?
– Bilmiyorum. kimi vakit, ticari olarak muhtemelen vahim kararlar vermişimdir lakin bu biçimdelar verdiğim karar için kesinlikle bir sebep vardır. Mesleğime epeyce süratli başladım, dahi Lindsay Anderson ile çalıştım. Lindsay Anderson, dikkate bedel bir direktör ve arkadaştı. Doğal ki, Stanley de mükemmeldi ve bir dehaydı… Ancak Lindsay daha hümanistti, insan severdi. Stanley, daha fazlaca yeren bir tanesiydi, hicivciydi. Stanley’in insanları epey sevdiğini sanmıyorum, bir biçimde onlara güvenmiyordu. Zıt kutuplardı fakat ikisi de şahane sanatkarlardı. Lindsay ile yaptığım sinemaları fazlaca sevdim, “If”, “O Lucky Man”, “Britannia Hospital” üzere. Stanley “If”i dört sefer izlemiş ve eşi Christiane’e bakarak, “Alex” karakterini bulduğunu söylemiş.
◊ daha sonraki süreç nasıl ilerledi?
– Çekimlere kadar epeyce vakit geçirdik. Sinema izledik. Tuhaf olan ne biliyor musun? Stanley, tüm direktörlerden farklı olarak karakter hakkında hiç konuşmadı. Zira benim karakteri yaratacağımı düşündü. Bir seferinde ona karakteri sorduğumda, bana baktı ve “seni karakteri oynaman için işe aldım” dedi ve çekip gitti. Biraz moralim bozulmuştu lakin daha sonra aslında bana kusursuz bir ikram verdiğini fark ettim, “sen yarat ve göster kendini” dedi. Ben de o denli yaptım.
SANATSAL LAKİN TİCARİ SİNEMA YAPMA MARİFETİ VARDI
◊ Stanley Kubrick ile ilgili aklınızda kalan en besbelli hatıra neydi?
– Sinemadan daha sonra uyuşmazlık yaşadık lakin onunla çalışmak muazzamdı. Stanley, Peter Sellers’ı epey severdi. Oyuncu, Stanley’in seçmesi için ne kadar epeyce şey verirse, o oyuncuyu o kadar epey severdi. Ona latife yapmıştım. “Peter’la çalışmayı sevmene şaşmamalı, zira Peter 40 farklı ses ve karakter yapar, sen içlerinden yalnızca birini seçersin” demiştim. “Evet, muhtemelen bu yüzden epey seviyorum” dedi ve güldü. Stanley, o periyotta çalışan en başarılı sinema direktörüydü. Kışkırtıcı, sanatsal ve beraberinde ticari olabilen sinemalar yaptı. Bu üçü asla bir ortaya gelemezdi. Kubrick kendi başına bir kurumdu. Üretimci, direktör, senaryo yazarıydı fakat bununla birlikte mükemmel bir teknisyendi, kamerayla, lenslerle, ses, ışık her şeyi bilirdi. Direktörden öte her şeyin ve her ayrıntının üstündeydi, her şeyi biliyordu. Oyunculuğu, oyunculara bırakırdı. bir fazlaca insan onun mizah anlayışını bilmiyor. Lakin gülmeye başlarsa, durduramazdı. kimi vakit sette kahkahası sinemada yer almasın diye mendilini ağzına tıkardı. Birkaç sefer şahit oldum mendili ağzındaydı ve gülmekten yanaklarından yaşlar süzülüyordu.
ENDİŞE SİNEMASI İZLEMEYİ SEVMİYORUM
◊ Sizi endişe sinemalarında izlemeyi seviyorum. Sizi bu cinse çeken özel bir şey var mı?
– Dürüst olmak gerekirse hayır. Dehşet sineması izlemeye bayılmıyorum, garip bir biçimde biraz utangacım kaygı sinemalarını izlemeye karşı. Lakin benimki üzere bir yüz olunca, endişe sineması teklifleri geliyor (gülüyor). Endişe sinemaları çekmekten zevk alıyorum, yalnızca seyrederken sahiden zorlanıyorum.
İKİ EFSANEYLE SİNEMA YAPTIM
◊ Yakın vakitte yeni sinemalar yaptım dediniz. Bahseder misiniz?
– Bir tanesi Mark Wahlberg ile “Stu”, nitekim çok hoş bir sinema ve şu anda sinemanın son rötuşları yapılıyor.
◊ Lily Tomlin ve Jane Fonda’yla olan sinemanız?
– Olağanüstü bir öykü ve bu iki efsane var sinemada. Kolejde birlikte olan üç kız hakkında, 60 yıl daha sonra onlardan birinin cenazesindeyiz ve vefat eden benim karım.