Beykozlu
New member
Son iki yılı Covid-19 pandemisinin tesiri altında geçiren Türkiye iktisadı, 2021’i iktisat idaresinde yaşanan karmaşa ve kur krizi ile geride bırakıyor. İktisatta 2022’nin gündemi ise yüksek enflasyon, bir diğer deyişle ‘hayat pahalılığı’ olacak. Çünkü enflasyonun yeni yılın birinci yarısında yüzde 40’lara dayanması bekleniyor. DW Türkçe’ye konuşan ekonomistler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın enflasyonu düşürmeden “düşük faiz” siyasetinde ısrar etmesi halinde, vatandaşın cebindeki yangının 2022’de daha da artacağı görüşünde.
TL’deki tarihi paha kaybı
Türkiye iktisadı, 2022 yılına bir epeyce sorun ile birlikte giriyor. Bilhassa 2021’in son aylarına damgasını vuran yüksek enflasyon, yeni yılda gündemin en değerli unsurlarından biri olacak. Son bir yılda Dolar ve Euro karşısında yüzde 50 kıymet kaybeden Türk Lirası’nın 2022’de nasıl bir seyir izleyeceği de merak edilen hususlar içinde. Son açıklanan Kasım 2021 enflasyon bilgilerine nazaran TÜFE yüzde 21,3’e, ÜFE ise yüzde 54,62’ye çıktı. bu biçimdelikle 2003 yılından beri TÜFE-ÜFE farkı en yüksek düzeyine ulaşmış oldu. 3 Ocak 2022’de açıklanacak Aralık ayı sayıları ile birlikte, enflasyonun son 19 yılın en yüksek düzeyine çıkması bekleniyor. Hükümetin deklare ettiğı Orta Vadeli Program’da 2022 için enflasyon gayesi yüzde 9,8 olarak belirlenmiş durumda.
“TÜİK’in enflasyon bilgileri gerçeği yansıtmıyor”
Gerçek enflasyonun TÜİK’in deklare ettiğı bilgilerin epey üzerinde olduğunu lisana getiren ekonomistlere bakılırsa, 2022 yılının birinci yarısında enflasyon yeni rekorlar kırabilir. DW Türkçe’ye konuşan Koç Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Yılmaz’a nazaran, TÜİK’in enflasyon bilgileri enflasyon meselesinde gerçek tabloyu göstermiyor. “TÜİK’in asli nazaranvine geri dönmesi, kurumsal olarak erozyona müsaade vermeden bize bilgileri gerçek vermesi durumunda, şu anda enflasyonun mutlaka yüzde 30’ların üzerinde olacağını bakılırsaceğiz” diyen Prof. Yılmaz,resmi sayılara bakılırsa yüzde 55’e dayanan üretici enflasyonu ile yüzde 20’yi aşan tüketici enflasyonu içindeki farka dikkat çekiyor.
İktisat idaresi ve TCMB’de değişim
İktisat idaresi ve Merkez Bankası’nda yaşanan değişimler, 2021’de iktisat gündemini ağır olarak meşgul etti. Bilhassa Kasım 2020’de Merkez Bankası Başkanlığına getirilen Naci Ağbal‘ın başlatmış olduğu faiz artırımı süreci ile döviz kurları ve enflasyonda yaşanan düzgünleşme, Ağbal’ın bakılırsavden alınması ve yeni lider Şahap Kavcıoğlu’nun Eylül 2021’de başlatmış olduğu faiz indirim süreci ile, yerini Türk Lirası’nda tarihi paha kaybı ve yüzde 30’lara varan yüksek enflasyona bıraktı. Son iki yılda dört lider nazarann Merkez Bankası’nın bağımsızlığı 2021’in en epey tartışılan bahislerinden biri oldu. bir daha bu vakitte Berat Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan istifası daha sonrasında, evvel Lütfi Elvan, akabinde da Nurettin Nebati bu bakılırsave getirildi.
“Faiz indirimi üretimi olumsuz etkiledi”
Merkez Bankası, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın direktifleriyle, Eylül 2021’den bu yana siyaset faizini yüzde 19’dan yüzde 14’e indirdi. Merkez Bankası, bu biçimdelikle enflasyon ile faiz içindeki makası da 7 puana çıkarmış oldu. İstanbul Bilgi Üniversitesi Finansal Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü olan Prof. Dr. Ege Yazgan, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, faiz indirimleriyle epey önemli bir finansal çalkantı yaratıldığını söylüyor. Faiz indirimlerinin argüman edildiği üzere gerçek kesimde üretim artışı ve ihracatta büyük bir sıçrama yaratmadığına işaret eden Prof. Yazgan, “Bu faiz indirimleri, o denli ya da bu biçimde istikrarda olan bir finansal dalı epeyce güç duruma sokmuş, önemli biçimde üretim yapan gerçek dalı de üretim yapamaz hale getirmiş durumda” diye konuşuyor.
Pekala, hükümet, iktisatta attığı tartışmalı adımlarla neyi hedefliyor?
“Atılan adımlar erken seçim habercisi”
Prof. Dr. Kamil Yılmaz’a bakılırsa, atılan adımları erken seçimin habercisi olarak okumak gerekiyor
“Enflasyon yüzde 40’ları nazaranbilir”
Yılın son günlerinde Erdoğan tarafınca açıklanan “TL’yi Özendirme Paketi” ile döviz kurlarındaki ateş şimdilik söndürülmüş gözüküyor. Lakin yükselişini sürdüren enflasyon sebebi ile vatandaşlar hâlâ büyük oranda birikimlerini döviz alarak muhafazaya çalışıyor. 2022’de de, yükselen enflasyona bağlı olarak döviz talebinin artacağını tabir eden Prof. Ege Yazgan, şu biçimde konuşuyor: “Enflasyon konusunda yüzde 35-40 üzere düzeyleri nazaranbilmemiz hayli mümkün. daha sonrasında da bu düzeylerden düşmek o kadar kolay olmayacak.”
İhracat ve turizm olumlu tesir edecek
2020’yi yüzde 1,8 büyüme ile kapatarak pandemi yılında büyümeyi başaran sayılı ülkelerden biri olan Türkiye, 2021’in birinci çeyreğinde yüzde 7,2, ikinci çeyreğinde ise yüzde 20’nin üzerinde büyümüştü. Bu yüksek büyüme oranı, hükümetin kamu bankaları üzerinden deklare ettiğı kredi paketleri ile gerçekleşti. Üçüncü çeyrekte de yüzde 7,4 büyüme kaydeden Türkiye’nin 2021’i yüzde 10’a yakın büyüme ile kapatması bekleniyor. 2022 yılında yüksek döviz kurlarının tesiri ile ihracat ve turizmin iktisadın büyümesinde tesirli olması bekleniyor. birebir vakitte, taban fiyat artışının da, enflasyon daha fazla yükselmedilk evvel, konut, araba, mobilya üzere alanlarda satışları artırabileceği belirtiliyor.
“Büyüme son çeyrekte düşecek”
Lakin, 2022’nin sonuna yanlışsız döviz kurlarının tesiriyle, büyümede önemli bir yavaşlama yaşanması ihtimali güçleniyor. DW Türkçe’ye konuşan Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, dünyada bu yıl yüzde 5,5 olan büyümenin 2022’de yüzde 4,5 düzeylerine gerilemesinin beklendiğini belirtiyor. Türkiye iktisadının 2022 yılını yüzde 4,5 düzeylerinde bir büyüme ile kapatmasının mümkün olduğunu belirten Prof. Aslanoğlu, “Ancak son çeyrek, gelecek yıl muhtemelen gorece daha yavaş bir çeyrek olacak. Birinci dokuz ayda büyüme daha kuvvetli olabilir kanaatindeyim. Ama daha sonraki periyotlar, gelecek yılın son çeyreği ve ötesi bilhassa döviz piyasası, enflasyonun seyri ve buralardaki istikrara bağlı olarak şekillenecektir” diye konuşuyor.
“Kayıt dışı istihdam artacak”
Türkiye’nin kronik meselelerinden biri olan işsizlik de, 2021 yılında iktisat gündemin birinci sıralarında yer aldı. Temmuz ayı ile bir arada yükselişe geçen işsizliğin yılı yüzde 12 ile kapatması bekleniyor. Lakin geniş tarifli işsizlik, son açıklanan eylül ayı iş gücü istatistiklerine bakılırsa yüzde 21,9’a çıkmış durumda. 15-24 yaş kümesini kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı da yüzde 21,5 düzeyinde bulunuyor. 2022 yılında hükümetin maksadı işsizlikte bu düzeyin korunması ya da bir ölçü aşağıya düşürülmesi olacak. DW Türkçe’ye konuşan Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Yöneticisi Prof. Dr. Seyfettin Gürsel’e bakılırsa, 2022’de işsizlikte dramatik bir artış yaşanma ihtimali düşük. 2022’de minimum fiyata yapılan yüzde 50 artırımın işsizlik üzerinde önemli bir olumsuz tesiri olmayacağını tabir eden Prof. Gürsel, “Buna rağmen bilhassa küçük şirketlerde kayıt dışı istihdam artacak. Fakat büyümede düşüş başlarsa, istihdam artışı da azalışa dönebilir” diyor.
Aram Ekin Duran
© Deutsche Welle Türkçe
TL’deki tarihi paha kaybı
Türkiye iktisadı, 2022 yılına bir epeyce sorun ile birlikte giriyor. Bilhassa 2021’in son aylarına damgasını vuran yüksek enflasyon, yeni yılda gündemin en değerli unsurlarından biri olacak. Son bir yılda Dolar ve Euro karşısında yüzde 50 kıymet kaybeden Türk Lirası’nın 2022’de nasıl bir seyir izleyeceği de merak edilen hususlar içinde. Son açıklanan Kasım 2021 enflasyon bilgilerine nazaran TÜFE yüzde 21,3’e, ÜFE ise yüzde 54,62’ye çıktı. bu biçimdelikle 2003 yılından beri TÜFE-ÜFE farkı en yüksek düzeyine ulaşmış oldu. 3 Ocak 2022’de açıklanacak Aralık ayı sayıları ile birlikte, enflasyonun son 19 yılın en yüksek düzeyine çıkması bekleniyor. Hükümetin deklare ettiğı Orta Vadeli Program’da 2022 için enflasyon gayesi yüzde 9,8 olarak belirlenmiş durumda.
“TÜİK’in enflasyon bilgileri gerçeği yansıtmıyor”
Gerçek enflasyonun TÜİK’in deklare ettiğı bilgilerin epey üzerinde olduğunu lisana getiren ekonomistlere bakılırsa, 2022 yılının birinci yarısında enflasyon yeni rekorlar kırabilir. DW Türkçe’ye konuşan Koç Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Yılmaz’a nazaran, TÜİK’in enflasyon bilgileri enflasyon meselesinde gerçek tabloyu göstermiyor. “TÜİK’in asli nazaranvine geri dönmesi, kurumsal olarak erozyona müsaade vermeden bize bilgileri gerçek vermesi durumunda, şu anda enflasyonun mutlaka yüzde 30’ların üzerinde olacağını bakılırsaceğiz” diyen Prof. Yılmaz,resmi sayılara bakılırsa yüzde 55’e dayanan üretici enflasyonu ile yüzde 20’yi aşan tüketici enflasyonu içindeki farka dikkat çekiyor.
İktisat idaresi ve TCMB’de değişim
İktisat idaresi ve Merkez Bankası’nda yaşanan değişimler, 2021’de iktisat gündemini ağır olarak meşgul etti. Bilhassa Kasım 2020’de Merkez Bankası Başkanlığına getirilen Naci Ağbal‘ın başlatmış olduğu faiz artırımı süreci ile döviz kurları ve enflasyonda yaşanan düzgünleşme, Ağbal’ın bakılırsavden alınması ve yeni lider Şahap Kavcıoğlu’nun Eylül 2021’de başlatmış olduğu faiz indirim süreci ile, yerini Türk Lirası’nda tarihi paha kaybı ve yüzde 30’lara varan yüksek enflasyona bıraktı. Son iki yılda dört lider nazarann Merkez Bankası’nın bağımsızlığı 2021’in en epey tartışılan bahislerinden biri oldu. bir daha bu vakitte Berat Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan istifası daha sonrasında, evvel Lütfi Elvan, akabinde da Nurettin Nebati bu bakılırsave getirildi.
“Faiz indirimi üretimi olumsuz etkiledi”
Merkez Bankası, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın direktifleriyle, Eylül 2021’den bu yana siyaset faizini yüzde 19’dan yüzde 14’e indirdi. Merkez Bankası, bu biçimdelikle enflasyon ile faiz içindeki makası da 7 puana çıkarmış oldu. İstanbul Bilgi Üniversitesi Finansal Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü olan Prof. Dr. Ege Yazgan, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, faiz indirimleriyle epey önemli bir finansal çalkantı yaratıldığını söylüyor. Faiz indirimlerinin argüman edildiği üzere gerçek kesimde üretim artışı ve ihracatta büyük bir sıçrama yaratmadığına işaret eden Prof. Yazgan, “Bu faiz indirimleri, o denli ya da bu biçimde istikrarda olan bir finansal dalı epeyce güç duruma sokmuş, önemli biçimde üretim yapan gerçek dalı de üretim yapamaz hale getirmiş durumda” diye konuşuyor.
Pekala, hükümet, iktisatta attığı tartışmalı adımlarla neyi hedefliyor?
“Atılan adımlar erken seçim habercisi”
Prof. Dr. Kamil Yılmaz’a bakılırsa, atılan adımları erken seçimin habercisi olarak okumak gerekiyor
“Enflasyon yüzde 40’ları nazaranbilir”
Yılın son günlerinde Erdoğan tarafınca açıklanan “TL’yi Özendirme Paketi” ile döviz kurlarındaki ateş şimdilik söndürülmüş gözüküyor. Lakin yükselişini sürdüren enflasyon sebebi ile vatandaşlar hâlâ büyük oranda birikimlerini döviz alarak muhafazaya çalışıyor. 2022’de de, yükselen enflasyona bağlı olarak döviz talebinin artacağını tabir eden Prof. Ege Yazgan, şu biçimde konuşuyor: “Enflasyon konusunda yüzde 35-40 üzere düzeyleri nazaranbilmemiz hayli mümkün. daha sonrasında da bu düzeylerden düşmek o kadar kolay olmayacak.”
İhracat ve turizm olumlu tesir edecek
2020’yi yüzde 1,8 büyüme ile kapatarak pandemi yılında büyümeyi başaran sayılı ülkelerden biri olan Türkiye, 2021’in birinci çeyreğinde yüzde 7,2, ikinci çeyreğinde ise yüzde 20’nin üzerinde büyümüştü. Bu yüksek büyüme oranı, hükümetin kamu bankaları üzerinden deklare ettiğı kredi paketleri ile gerçekleşti. Üçüncü çeyrekte de yüzde 7,4 büyüme kaydeden Türkiye’nin 2021’i yüzde 10’a yakın büyüme ile kapatması bekleniyor. 2022 yılında yüksek döviz kurlarının tesiri ile ihracat ve turizmin iktisadın büyümesinde tesirli olması bekleniyor. birebir vakitte, taban fiyat artışının da, enflasyon daha fazla yükselmedilk evvel, konut, araba, mobilya üzere alanlarda satışları artırabileceği belirtiliyor.
“Büyüme son çeyrekte düşecek”
Lakin, 2022’nin sonuna yanlışsız döviz kurlarının tesiriyle, büyümede önemli bir yavaşlama yaşanması ihtimali güçleniyor. DW Türkçe’ye konuşan Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, dünyada bu yıl yüzde 5,5 olan büyümenin 2022’de yüzde 4,5 düzeylerine gerilemesinin beklendiğini belirtiyor. Türkiye iktisadının 2022 yılını yüzde 4,5 düzeylerinde bir büyüme ile kapatmasının mümkün olduğunu belirten Prof. Aslanoğlu, “Ancak son çeyrek, gelecek yıl muhtemelen gorece daha yavaş bir çeyrek olacak. Birinci dokuz ayda büyüme daha kuvvetli olabilir kanaatindeyim. Ama daha sonraki periyotlar, gelecek yılın son çeyreği ve ötesi bilhassa döviz piyasası, enflasyonun seyri ve buralardaki istikrara bağlı olarak şekillenecektir” diye konuşuyor.
“Kayıt dışı istihdam artacak”
Türkiye’nin kronik meselelerinden biri olan işsizlik de, 2021 yılında iktisat gündemin birinci sıralarında yer aldı. Temmuz ayı ile bir arada yükselişe geçen işsizliğin yılı yüzde 12 ile kapatması bekleniyor. Lakin geniş tarifli işsizlik, son açıklanan eylül ayı iş gücü istatistiklerine bakılırsa yüzde 21,9’a çıkmış durumda. 15-24 yaş kümesini kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı da yüzde 21,5 düzeyinde bulunuyor. 2022 yılında hükümetin maksadı işsizlikte bu düzeyin korunması ya da bir ölçü aşağıya düşürülmesi olacak. DW Türkçe’ye konuşan Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Yöneticisi Prof. Dr. Seyfettin Gürsel’e bakılırsa, 2022’de işsizlikte dramatik bir artış yaşanma ihtimali düşük. 2022’de minimum fiyata yapılan yüzde 50 artırımın işsizlik üzerinde önemli bir olumsuz tesiri olmayacağını tabir eden Prof. Gürsel, “Buna rağmen bilhassa küçük şirketlerde kayıt dışı istihdam artacak. Fakat büyümede düşüş başlarsa, istihdam artışı da azalışa dönebilir” diyor.
Aram Ekin Duran
© Deutsche Welle Türkçe